Hesabat ili başa çatdıqdan sonra hər bir şirkətdə audit aparılmalıdır. Böyük şirkətlərin daxili audit şöbəsi var. Ancaq kənar auditorları dəvət etmək daha məsləhətlidir.
Hesabat sənədlərini tərtib edərkən həmişə səhv riski olur. Audit onları yoxlamağa və aradan qaldırmağa kömək edir. Bundan əlavə, bu cür yoxlama, şirkətin güclü və zəif tərəflərini müəyyənləşdirməsinə və cərimələrin qarşısını almağa yönəlir.
Audit – mühasibat uçotu qaydalarına riayət olunmasını, bütün əməliyyatların qanunvericiliyə uyğunluğunu yoxlamaqla şirkətin maliyyə hesabatlarının müstəqil ekspertizasıdır.
Kənar audit – müəssisənin işinin kənar mütəxəssislər tərəfindən müstəqil qiymətləndirilməsidir.
Audit prosesi diqqətlə planlaşdırılır və bütün şərtlər audit şirkəti ilə müqavilədə qeyd olunur. Kənar auditin nəticəsi – yazılı audit hesabatıdır. Müəssisə üçün belə auditin üstünlüyü ondan ibarətdir ki, onun nəticələrinə görə mütəxəssislər şirkətə maliyyə strategiyasının yaxşılaşdırılması, pul axınlarının idarəolunması və müəssisənin faktiki ehtiyatlarının təhlili üçün tövsiyələr verir.
Bu xidmət sahəsində bir çox audit növü mövcuddur.
Maliyyə auditi – bütün maliyyə sənədlərinin hərtərəfli yoxlanılması, müəssisənin maliyyə vəziyyətinin qiymətləndirilməsi, məlumatların etibarlılığına, vergi auditi və mühasibat uçotunun qanunvericiliyə uyğunluğuna nəzarətdir.
İdarəetmə auditi – şirkətin idarəetmə sisteminin səmərəliliyinin təhlilini əhatə edir. Müəssisənin istehsal, kommersiya və sosial fəaliyyəti də daxil olmaqla hərtərəfli yoxlama aparılır.
Kadr auditi – kadr idarəetmə şöbəsinin effektiv işinin yoxlanılmasıdır. Çox vaxt şirkətlərdə kadr idarəçiliyi mühasibatlıqdan daha az əhəmiyyətli hesab olunur. Bu, sənədləşmə işləri ilə bağlı əmək qanunvericiliyinin pozulmasına səbəb ola bilər ki, bu da müəssisəni böyük cərimələrlə səbəb ola bilər.
Sənaye auditi – müəyyən edilmiş sənaye tələblərinə, standartlarına və digər normativ sənədlərə uyğunluğu üçün görülən işlər faktı üzrə vahid maliyyə və texniki analiz sistemi olan hərtərəfli yoxlamadır.